llu Polaków mieszka z rodzicami? – wniosku z raportów „Polska w Unii Europejskiej 2024” oraz „Pokolenie gniazdowników w Polsce”

52,9% ludzi w wieku 25-34 lata mieszka z rodzicami. W tym samym badaniu Włochy, które są kulturowym pierwowzorem mieszkania z mamusią, mają ten współczynnik na poziomie 50,8%. Dla porównania w 2022 roku w raporcie „Pokolenie gniazdowników w Polsce” było ich 30 % (1,7 mln.) Co się stało w ciągu tych dwóch lat i jaki wpływ ma na to sytuacja na rynku nieruchomości?

Gniazdownicy – czyli dlaczego dzieci nie chcą wyfrunąć z gniazda

Gniazdownicy to pojecie, które zostało użyte w raporcie „Pokolenie gniazdowników w Polsce” i dotyczyło młodych osób, które nigdy nie wyprowadziły się od rodziców.

W raporcie „Polska w Unii Europejskiej 2024” bierze się pod uwagę wszystkie osoby, które w tym przedziale wiekowym w trakcie badania mieszkały z rodzicami. Różnica pomiędzy 30% a 52,9% to wzrost o prawie 75% w dwa lata.

W te same dwa lata, przez które ceny mieszkań wzrosły o 25%, a stopy procentowe są na bardzo wysokim poziomie, utrudniając wzięcie kredytu hipotecznego. Oszczędzanie na własne mieszkanie z etatowej pensji młodej osoby wydaje się niemożliwe.

Warto jednak zwrócić uwagę, że w nowym raporcie uwzględniono również osoby, które wróciły do rodziców między innymi po rozwodzie lub śmierci współmałżonka, jak i po to, by zajmować się rodzicami, którzy potrzebują opieki. Także niekoniecznie określenie gniazdowanie jest w ich wypadku adekwatne.

Czy gniazdowanie to jest problem?

Traktowanie mieszkania z rodzicami jako problemu jest w zdecydowanej mierze kwestią kulturową. Jeszcze kilka pokoleń temu większość osób mieszkała z w wielopokoleniowych domach. We Włoszech, gdzie bliskie kontakty z rodziną na co dzień są ważne, też nie jest niczym strasznym, czy świadczącym o lenistwie czy nieudaczności.

Ale w Polsce przyjęliśmy do tego podejście bardziej takie, jak w Stanach czy innych krajach Europy Zachodniej, gdzie jednak jak najszybsze usamodzielnienie się jest postrzegane jako sukces.

Dodatkowo metraże mieszkań Polaków – jak pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów – są niewielkie w porównaniu z krajach Europy Zachodniej. Czym innym jest mieszkanie w dwie rodziny na 200 m2, a czym innym na 45m2. Stąd wniosek, że przyczyną zamieszkiwania z rodzicami jest po prostu brak możliwości kupna własnego mieszkania. A nie jak w przypadku nacji południowych (bo to nie tylko Włochy, ale tez m.in. Grecja i Chorwacja) wygoda (bo mama upierze i nakarmi) i kwestie kulturowe.

Poważnym problemem tutaj jednak może być też fakt potrzeby opieki nad rodzicami. Nasze społeczeństwo się starzeje, opieka nad osobami starszymi jest prawie niedostępna. Przeciętnego Polaka nie stać na opłacenie profesjonalnej opieki. To raczej luksus dostępny dla tych lepiej sytuowanych. Na pewno nie dla młodych, którzy dopiero pną się po szczeblach kariery, próbując zdobyć zdolność kredytową.

Czy częściej mieszkają z rodzicami kobiety czy mężczyźni?

Z jednej strony myśląc o Włochach częściej wyobrażamy sobie młodych mężczyzn na garnuszku mamusi. Z drugiej strony opiekę nad starszymi czy chorymi osobami częściej u nas przejmują kobiety. To również one mają trudniejszy start w pracę zawodową i trudniej im się awansuje, bo pracodawcy ciągle boją się zwolnień na czas ciąży, urlopów macierzyńskich itd.

O ile u 25 latków nadreprezentacja mężczyzn jest widoczna, ale nie duża, to już u 34 latków mężczyzn wśród osób mieszkających z rodzicami jest dwa razy więcej.

Trudno znaleźć ekonomiczne uzasadnienie, więc prawdopodobnie przyczyny są kulturowe.

Czy osoby mieszkające z rodzicami są częściej ze wsi czy z miasta?

Wielu specjalistów stawia tezę, że młodzi ludzie w Polsce mieszkają z rodzicami, bo mieszkania w Polsce są drogie. Jeśli by tak było, to problem byłby największy w największych miastach, gdzie cena za metr kwadratowy jest najwyższa.

Widzimy jednak, że osoby z grupy 25-34 lata w miastach często mieszkają z rodzicami w trakcie studiów. 

Na poniższym wykresie widać, że więcej osób mieszkających z rodzicami jest w średnich miastach niż w dużych miastach.

Oraz to, co widać na tym wykresie, że problem bezrobocia (które obecnie w Polsce jest bardzo niskie w liczbie ogólnej) jest bliżej granic Polski, a w centrum prawie w ogóle nie występuje.

Wzrost liczby młodych ludzi mieszkających z rodzicami – wnioski

W tych badaniach jest o wiele więcej elementów do przenanlizowiania, niż tylko ceny mieszkań. Z jednej strony zaczynamy konfrontować się ze starzejącym się społeczeństwem, które nie może liczyć na opiekę państwa. Z drugiej małżeństwa młodych ludzi szybciej się rozpadają. Prawie połowa rozwodników w Polsce wg badania z 2016 roku nie ukończyła 30 lat.

Budowaniu rodziny nie sprzyja rynek pracy, który wymaga mobilności, częstych podróży i zmieniania miejsca pracy oraz zamieszkania.

Stabilizacja finansowa, stałe lokum i poczucie bezpieczeństwa następuje najczęściej dopiero po 34 roku życia. To tego momentu mija czas, w którym najbezpieczniej jest założyć rodzinę.

Młodzi ludzie starają się godzić ze sobą te wszystkie wymagania, a jednocześnie nie popełniać błędów poprzednich pokoleń  takich jak pracoholizm i rodzice, których nigdy nie było, uzależnienia, czy życie, które przeciekło przez palce pomiędzy spełnianiem społecznych oczekiwań.

Oczywiście niektóre z tych rzeczy rozwiążą pieniądze – jak np. opiekę nad rodzicami. Ale nad wieloma warto się zastanowić, bo im lepiej młodzi ludzie wykorzystują ten najbardziej produktywny czas w życiu, tym więcej są w stanie wtedy budować, również dla starszych i przyszłych pokoleń, przez resztę życia.